Улсын Их Хурлын дарга Г.ЗанданшатартМонгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг Сангийн сайд Б.Жавхлан өргөн барьсан юм. Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2020 оны гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайланг хуулийн хугацаанд нэгтгэн гарган, танилцуулжээ. Танилцуулгад улсын төсвийн 32 ерөнхийлөн захирагчийн 1,000 төсөвт байгууллага, нийслэл, дүүргүүд болон 21 аймгийн 3,336 төсөвт байгууллагууд, Ирээдүйн өв сан, Тогтворжуулалтын сан, Нийгмийн даатгалын сан, Эрүүл мэндийн даатгалын сангуудын төсвийн гүйцэтгэлийг хамруулсан байна. Түүнчлэн төсвийн тухай хуулийн дагуу төсвийн гүйцэтгэлийн тайланд татварын зарлагын тайлан, худалдан авсан ажил үйлчилгээний тайлан, хөтөлбөр арга хэмжээнд зарцуулсан төсөв, үр дүнгийн танилцуулга, нэмэлт төсвийн гүйцэтгэл зэргийг нэгтгэсэн байна. Улсын нэгдсэн төсвийн нийт орлого 2020 онд 10,444.2 тэрбум төгрөгт хүрч,нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 4,440.4 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарсан байна. Төсвийн тогтворжуулалтын санд 66.2 тэрбум, Ирээдүйн өв санд 914.1 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрчээ. Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлын үр нөлөөгөөр эдийн засаг 2020 оны эхний хагаст огцом суларсан хэдий ч ААН, иргэдийн орлогыг хамгаалах чиглэлдтөсөв, мөнгөний бодлогыг хэрэгжүүлснээр сүүлийн хагас жилд идэвхжил сэргэж, жилийн дүнгээр эдийн засаг урьдчилсан гүйцэтгэлээр 2020 онд 5.3 хувиарагшсан байна. Тайлант онд эдийн засгийн идэвхжил сул байсан тул Засгийн газраас төсвийн зардлыг нэмэгдүүлэх замаар нийт эрэлтийг дэмжиж, мөчлөг сөрсөн бодлогыг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлсэн нь ДНБ-ий агшилтыг хязгаарлахад хувь нэмэр оруулсан байна. Засгийн газрын гадаад үнэт цаасыг дахин санхүүжүүлэх зорилгоор Номад бондыгарилжаалж, Мазаалай болон Чингис бондын нийт 568.2 сая ам.доллар буюу 1,622.1тэрбум төгрөгийн үндсэн төлбөрийг хугацаанаас өмнө төлж барагдуулжээ. Гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 2020 онд 12.9 тэрбум ам.доллар болж, өмнөх оноос 6.4 хувиар буурсан ч гадаад худалдааны тэнцэл 2,282.4 сая ам.долларын ашигтай гарсан байна. Төсвийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.10.4 дэх заалт, 9 дүгээр зүйлийн 9.1.3 дахь заалтыг тус тус үндэслэн 2 зүйл бүхий Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг боловсруулжээ. Тогтоолын төсөлд 1.Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэлийн тэнцвэржүүлсэн орлогын хэмжээг 6,829,026.3 сая /зургаан их наяд найман зуун хорин есөн тэрбум хорин зургаан сая гурван зуун мянган/ төгрөгөөр баталсугай. 2.Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэлийн зарлагын /тэнцвэржүүлсэн орлогод нийцүүлсэн/ хэмжээг 10,735,610.8 сая /арван их наяд долоон зуун гучин таван тэрбум зургаан зуун арван сая найман зуун мянган/ төгрөгөөр баталсугай хэмээнзаасан гэжУлсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Коронавируст халдвар /ковид-19/-ынцар тахлаас урьдчилан сэргийлэх,тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэхсөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулжээ. Шадар сайд С.Амарсайхан Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт хуулийн төслийг энэ сарын 18-нд өргөн барив. Хуулийн төслийг дараах гурван үндэслэлээр боловсруулжээ: Нэг.Ашигт малтмал, газрын тосны экспорт, худалдааны эргэлтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор хилийн боомтын хяналт, хил орчмын тээврийн зохицуулалт, эрүүл ахуй, аюулгүй байдал болон орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагуудын ажлын уялдааг нэгдсэн удирдлага, зохицуулалтаар хангах чиг үүрэг бүхий Хилийн боомтын онцгой бүрэн эрхт захиргааг байгуулна. Хоёр.Монгол Улсын 2021 оны төсвийн тухай хуулиар Засгийн газрын нөөц сангийн хөрөнгийг 40.0 тэрбум байхаар баталсан. Гэвч энэ сарын 15-ны өдрийн байдлаар зарцуулах дүн 52.4 тэрбум төгрөгт хүрсэн. Цаашид цар тахлын улмаас урьдчилан тооцох боломжгүй байдал үүсвэл санхүүгийн хүндрэл үүсгэхээр байна. Иймд Засгийн газрын нөөц сангийн хөрөнгийг нэмэх шаардлагатай. Гурав.Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн гүйцэтгэл хангалтгүй байгааг шуурхай шийдвэрлэх зорилгоор уг сангаас захиран зарцуулах эрхийг Засгийн газарт олгох шаардлагатай. КОВИД-19-ыг илрүүлэх, оношлох, эмчлэх, тусламж үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн даатгалын санд төвлөрсөн мөнгөн хөрөнгийг захиран зарцуулах, үүнтэй холбоотой журам батална. Хэмжих нэгж: сая төгрөг Хилийн боомтын онцгой бүрэн эрхт захиргаа дараах эрх, үүрэгтэйбайна Захиргааны бүтэц, зохион байгуулалт, орон тооны дээд хязгаар, үйл ажиллагааны дүрмийг Засгийн газар баталж, Хилийн боомтын үндэсний зөвлөлийн санал болгосноор даргыг нь томилж, чөлөөлнө. Захиргаа нь энэ хууль болон дүрэмд заасан зорилго, чиг үүргээ хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд дараах эрхтэй байна. Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн гүйцэтгэл хангалтгүй байгааг шуурхай шийдвэрлэх зорилгоор уг сангаас захиран зарцуулах эрхийг Засгийн газарт олгох шаардлагатай. Хилийн боомтын хяналт, хил орчмын тээврийн зохицуулалт, эрүүл ахуй, аюулгүй байдал болон орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагуудад үүрэг, даалгавар өгч биелэлтийг хангуулна. Хил орчмын тээвэрлэгч, гадаад худалдаа эрхлэгчдэд үзүүлэх төрийн үйлчилгээ, хяналт шалгалтыг шуурхай, боловсронгуй болгох саналыг эрх бүхий этгээдэд гаргах, бүрэн эрхийн хүрээнд шийдвэр гаргах, зохион байгуулалтын болон санхүүжилтийн асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлүүлэх, хэрэгжилтийг зохион байгуулна. Хилийн боомтын үндэсний зөвлөлөөс өгсөн чиглэл, удирдамжийн хүрээнд өөрийн чиг үүрэгт хамаарах асуудлаар гадаад улсын эрх бүхий байгууллагатай хуульд нийцүүлэн харилцаа тогтоож хамтран ажиллана. Иргэн, хуулийн этгээдээс шаардлагатай мэдээ мэдээллийг гаргуулан авах; чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад зөрчил гаргасан холбогдох албан тушаалтанд сахилгын шийтгэл ногдуулах саналыг эрх бүхий этгээдэд хүргүүлж шийдвэрлүүлэх эрхтэй. Мөн байгууллага, объектэд саадгүй нэвтрэх, албан тушаалтан, иргэдэд шаардлага тавих эрхтэй. Коронавируст халдвар /КОВИД-19/-ынцар тахлаас урьдчилан сэргийлэх,тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэхсөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2, 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсгийг дор дурдсанаар өөрчлөн найруулсугай: Өмнөх заалт: 7.2.Энэ хуулийн 7.1.2-т заасан арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд Төсвийн тухай хууль, Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд өөрөөр заасан бол энэ хуулийг дагаж мөрдөнө. 7.3.Энэ хуулийн 7.1.2-т заасан арга хэмжээг хэрэгжүүлэх саналыг санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага боловсруулж, Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлнэ. Шинэ заалт: 7.2. Энэ хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд бусад хуульд өөрөөр заасан бол энэ хуулийг дагаж мөрдөнө. Өнөөдөр УОК-ын Шуурхай штабад болсон хурлын үеэрУИХ-ын гишүүн М.ОюунчимэгКовидын эсрэг хуулийг батлаад санхүүжилтийг бүрэн шийднэ гэж ойлгож болохгүй. УИХ зардалд хяналтаа тавих нь зөв гэж байр сууриа илэрхийлэв. Харин УОК-ын дарга, Шадар сайд С.Амарсайхан Бид Сангийн яам, УОК-ын ажлыг уялдуулах гэж энэ хоёр байгууллагын дунд цаг их алдаж байна гэсэн юм. МөнУИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж УИХ хууль батлах, төсөв батлах хоёр том эрх мэдэлтэй. Гэвч Ковидын хуулиар энэ эрхийг гүйцэтгэх засаглалд өгчихсөн. Энэ эрхийг УИХ-д буцаан авчрах хэрэгтэй. Сайд нарын дураараа төсөв зарцуулдаг байдалд Сангийн сайд та эргээд буруутан болно шүү гэдгийг сануулъя гэсэн юм. УИХ 2020 оны дөрөвдүгээр сард Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийг баталсан. 2020 оны арван хоёрдугаар сарын 31-ний өдөр, 2021 оны нэгдүгээр сарын 29-ний өдөр тус тус нэмэлт, өөрчлөлт оруулан, хуулийг сунгасан юм. Энэ хуулийн төсөл ирэх арван хоёрдугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэл үйлчилнэ.

Шадар сайдын ажлын алба Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан дүүргүүдийн Засаг дарга нар болон дүүргийн Эрүүл мэндийн төвийн удирдлагуудтай өчигдөр өргөтгөсөн уулзалт хийж, цар тахлын нөхцөл байдалтай холбоотой цаг үеийн асуудлаар хэлэлцлээ. Дүүргийн Эрүүл мэндийн төвүүдэд тулгарч буй гол хүндрэл бэрхшээл болох эмнэлгийн орны хүрэлцээг нэмэгдүүлж, Коронавирусийн халдвартай жирэмсэн эхчүүдийг хүндрэх эрсдэлээс сэргийлэх ажлыг эрчимжүүлэх асуудал энэ үеэр хөндөгдөж байв. Дүүрэг бүрт Явуулын амбулатори ажиллаж эхэлснээр өвчтөнүүдийг хүнд, хөнгөн шинж тэмдгээр нь эрэмбэлж гэрийн тусгаарлалтад байгаа иргэдийг бүрэн хяналтад авч, эмнэлгийн ачаалал буурч эхэлсэн талаар Эрүүл мэндийн төвийн удирдлагууд онцоллоо. Гэсэн хэдий ч өнөөдрийн байдлаар 0-18 насны хүүхдүүд, жирэмсэн эхчүүд олноор халдвар авч, хүндэрч байгаа нь зайлшгүй хэвтэн эмчлүүлэх шаардлага тулгарч орны хүрэлцээ муу байна гэв. Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газраас ор дэлгэх боломжтой байршлуудад бэлтгэл ажлыг хийж эхэлсэнбөгөөд хүчилтөрөгчийн аппаратаар хангах асуудлыг шийдэж өгөх саналыг Шадар сайдад уламжилсан юм. Нөхцөл байдал амаргүй байгаа тул эрүүл мэндийн байгууллагуудын ачаалал нэмэгдэж, хүндрэл, эрсдэл бодитоор нүүрлэж буйг ойлгож байна. Иймд цар тахлын галын шугамд цаг наргүй тэмцэж буй эрүүл мэндийн салбарынхаа ажилтнуудын эрүүл мэнд, амь насыг эрсдэлд оруулахгүй байх үүднээс хүн хүчийг нэмэгдүүлэх тал дээр Засгийн газар, Улсын онцгой комиссын зүгээс онцгой анхаарч ажиллана. Өнөөдрөөс эхэлж тодорхой байршлуудад 1,500 орчим ор дэлгэгдэнэ. Эдгээр газруудыг хүчилтөрөгчөөр бүрэн хангах бэлтгэл ажлыг хангаж 1,000 орчим баллон захиалсан байгаа. Цаашид ч хүчилтөрөгчийн хангамжийг нэмэгдүүлнэ хэмээн Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан хэллээ. Энэ үeэр худалдаа үйлчилгээний газруудад халдвар хамгааллын дэглэм, тусгай шаардлага, цагийн хязгаарын хэрэгжилтэд хяналт шалгалт хийсэн үр дүнгийн талаар Мэргэжлийн хяналт,Цагдаагийн eрөнхий газраас мэдээлэл өглөө гэжМонгол Улсын Шадар сайдын ажлын албанаас мэдээллээ.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өнөөдөр (2021.06.18) УИХ-ын гишүүн, Монгол Улсын Шадар сайд С.Амарсайхан өргөн барилаа. Цаашид цар тахлын нөхцөл байдал үндэсний аюулгүй байдал, нэн ялангуяа хүн амын эрүүл мэндийн аюулгүй байдал, нийгэм эдийн засгийн тогтвортой байдалд сөргөөр нөлөөлж, эдийн засгийн хямралт нөхцөлийн түвшинд хүргэх эрсдэлтэй хэмээн Засгийн газар үзжээ. Иймд цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгмийн эрүүл мэнд, хүний эрхийг хангаж хамгаалах, холбогдох шийдвэрийг шуурхай гаргах, зохион байгуулалтын асуудлыг шийдвэрлэх, төрийн байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр, ажлын уялдаа холбоог сайжруулах, тандалт судалгаа, илрүүлэлтийг эрчимжүүлж, тасралтгүй зохион байгуулах хэрэгцээ, шаардлага үүссэн байна. Ашигт малтмал, газрын тосны экспорт, худалдааны эргэлтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор хилийн боомтын хяналт, хил орчмын тээврийн зохицуулалт, эрүүл ахуй, аюулгүй байдал болон орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагуудын ажлын уялдаа холбоог нэгдсэн удирдлага, зохицуулалтаар хангах чиг үүрэг бүхий Хилийн боомтын онцгой бүрэн эрхт захиргаа байгуулах, хуулийн үйлчлэх хугацааг сунгах шаардлагатай хэмээн үзэж төслийг боловсруулжээ. Монгол Улсын 2021 оны төсвийн тухай хуулиар Засгийн газрын нөөц сангийн хөрөнгийг 40 тэрбум байхаар баталсан боловч 2021 оны зургаадугаар сарын 15-ны өдрийн байдлаар зарцуулах дүн 52 тэрбум төгрөгт хүрээд байгаа нь цаашид коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлын улмаас урьдчилан тооцох боломжгүй байдал үүссэн тохиолдолд санхүүгийн хүндрэл үүсгэхээр байгаа нь хуулийн төслийг боловсруулах үндэслэл болжээ. Мөн Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн гүйцэтгэл хангалтгүй байгааг шуурхай шийдвэрлэх зорилгоор уг сангаас захиран зарцуулах эрхийг Засгийн газарт олгох шаардлагатай гэж үзсэн байна. Цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хууль болон Гамшгаас хамгаалах тухай хууль, Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын Онцгой комисс, холбогдох байгууллагаас гаргасан шийдвэрийн хэрэгжилтэд хийсэн дүн шинжилгээний санал, дүгнэлт, холбогдох бусад байгууллагын саналд үндэслэн төслийг боловсруулжээ.

УИХ-ын дэд дарга, УИХ дахь Монгол-Туркийн парламентын бүлгийн дарга Т.Аюурсайхан өнөөдөр (2021.06.17) Бүгд Найрамдах Турк Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Зафер Атешийг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд УИХ-ын дэд дарга Т.Аюурсайхан ноён Зафер Атешийг Бүгд Найрамдах Турк Улсаас Монгол Улсад суух Элчин сайдаар томилогдож ирсэнтэй холбогдуулан баяр хүргэж, ажлын өндөр амжилт хүсэв. Тэрбээр цааш нь хэлэхдээ, хоёр улсын харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх чиглэлээр хийгдэх ажил их байгааг дурдаад, Монгол, Туркийн парламентын найрамдлын бүлэг хоорондын харилцааг өргөжүүлэн бэхжүүлэхийн төлөө байна. 2018 онд Монгол УИХ-ын дарга Бүгд Найрамдах Турк Улсад албан ёсны айлчлал хийж, Турк Улсын Ерөнхийлөгчид бараалхах үеэр талууд хоёр улсын худалдааны эргэлтийг 10 дахин нэмэгдүүлэх зорилт дэвшүүлсэн. Энэ хүрээнд хоёр улсын хооронд шууд нислэгийн тоог нэмэгдүүлж, аялал жуулчлал, ачаа тээврийн хүчин чадлыг сайжруулан хамтын харилцааг эдийн засгийн агуулгаар харилцан ашигтай хэлбэрээр хөгжүүлэх нь чухал гэж үзэж байгаагаа илэрхийлэв. Мөн Хархоринд нисэх буудал барих, Орхоны хөндийн түүх, соёлын дурсгалуудыг түшиглэсэн аялал жуулчлалын цогцолбор байгуулах асуудалд Туркийн талаас анхаарал хандуулж, хамтран ажиллахыг хүслээ. Бүгд Найрамдах Турк Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Зафер Атеш найрсаг дотноор хүлээн авч уулзсан УИХ-ын дэд дарга Т.Аюурсайханд талархаж, ахан дүүсийн найрамдалт харилцаатай Монгол Улстай улс төр, хууль тогтоох байгууллага, худалдаа, эдийн засаг, соёл зэрэг салбарт хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэхийн төлөө байна. Нэн ялангуяа, иргэний агаарын тээвэр, хот байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын зэрэг салбарт хамтын ажиллагаагаа урагшлуулах сонирхолтой байна гэв. Уулзалтын үеэр талууд боловсрол, соёл, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хамтын ажиллагааг өргөжүүлж, харилцан туршлага солилцох болон цаг үеийн бусад асуудлаар санал солилцлоо. Нийтэлсэн:УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс