Шинэчлэлийн Засгийн газрын багана ганхаж эхэллээ. МАХН-ын дарга Н.Энхбаярын давж заалдах шатны шүүх хурал болж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээсэн нь намынхныг нь онц байдал зарлаж, түргэн авахад хүргэсэн юм. Гурван өдөр үргэлжилсэн анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр дөрвөн жилийн ял онооход улс төрийн хэлмэгдүүлэлт хэмээн тодотгож, зарим нэг нь АН-тай байгуулсан гэрээгээ цуцлах нь зүйтэй гэж үзэж байсан билээ. Гэвч дараа, дараагийн шатны шүүх хуралд найдвар тавьж, албан тушаалаа хуваасан. Гагцхүү тэр үед Засгаас гарах сонирхолгүй байгаагаа шууд утгаар нь илэрхийлсэн мэдэгдэл гаргаснаараа М.Энхсайхан хоосон хоцорсон юм. Харин өдгөө нөхцөл байдал өөрчлөгдөж, АН эвслийнхнийг туслахаа мэдээн бодох болсон хэмээн зарим гишүүд нь тодотгож буй. Үзэл бодлоо тулгаж, өөрсдийнхөөрөө авирлах болсон нь таалагдахаа больсон талаар нэгээр тогтохгүй гишүүн байр сууриа илэрхийлсэн. Үүнтэй зэрэгцэн давж заалдах шатны шүүх хурлаас дөрвөн жилийн ялыг нь хэвээр үлдээсэн нь намынхныг нь албан тушаалын амтатнаас салгаж, сэхээрэхэд хүргэсэн бололтой. Өнгөрсөн хугацаанд Н.Энхбаяр дэлхийд байхгүй өвчнөөр өвдөж, зовж байхад намын нөхөд нь ам нээхгүй, албан тушаал хөөцөлдөх болсонд зарим хүн ундуйцлаа илэрхийлж байсан. Харин өнгөрөгч баасан гаригт МАХН мэдэгдэл гаргаж, намын даргынхаа асуудлаар байр сууриа илэрхийлнэ гэж байсан ч тодорхойгүй шалтгаанаар цуцлагдсан юм. Тэрхүү мэдэгдэл нь Н.Энхбаярыг улс төрийн зорилгоор хэлмэгдүүлснийг тодотгож, АН-тай байгуулсан хамтарсан Засгийн газрын гэрээгээ эргэн харж, цуцалж ч мэдэх талаар мэдэгдэл гаргахаар зэхэж байсан хэмээн эх сурвалж мэдээлэв. Гэвч мэдэгдлээ нийтэд зарлахаа цуцалсан нь шалтгаан нь АН-ынхан асуудлын талаар тус намынхантай уулзсантай холбоотой хэмээн шивэр, авир хийх болов. Тэр ч бүү хэл, хамтарсан Засгийн газар байгуулах гэрээгээ цуцлахгүй байхыг хүссэн гэх мэдээлэл ч бий. Өөрөөр хэлбэл, Улсын Дээд шүүхийн шийдвэрийг харзнах хүсэлт гаргасан талаар явган яриа улс төрийн хүрээнийхний дунд аялж байна. Ямартай ч МАХН-ынхан намын дарга Н.Энхбаярын асуудал дээр байр сууриа ямар нэгэн байдлаар энэ долоо хоногт илэрхийлэх болов уу. тэр үед бүх зүйлийн учиг тайлагдана. Л.НИНЖ

Урьд шөнө их сайхан зүүд зүүдэлж хонолоо. Янз нь Сангийн яам л бололтой. Нэг их мөнгөөр туйлж найзан дундаа ажлаа явуулчихдаг, байнга л хүлээн авалт, идээ будаа болсон яаманд хурган дарга болчихсон, малилзтал инээгээд явж байх юм. Нар тээр дээр байхад өдрийн ажлаа тэгсхийж дуусгачихаад ярвайсхийн гарч ирэхэд цоо шинэ хар Ланд-ны цонхоор жолоочийн маань толгой цухасхийж, За дарга аа, өнөөдөр хаачих вэ. Эрт байна. Тэрэлж рүү шурхийх үү. Уржигдар хамт явсан хоёр шувуухайг дуудчихсан гэж ч байх шиг. Гэтэл их л албархуу царайлж багахан ярвайсан би Үгүй, өнөөдөр тэгж маазарч байдаг зав алга. Намын байр явна. Шинэхэн томилогдсон дэд сайд нартай уулзаж, ойрын үед хийх ажлынх нь зааварчилгааг өгч, тактик боловсруулна. Дээр нь манай намд дагаар орсон 300 гаруй шинэхэн гишүүдээ ажилтай, орлоготой болгох гээд толгойтой үснээс их ажил байна гэх юм. Загнуулсан жолооч За мэдлээ дарга аа гэчихээд өршөөл эрсэн нүдээр хулгасхийн харснаа машинаа түргэхэн асааж байна. Намын байран дээр яваад хүрвэл би гэдэг чинь бас л хөөрхөн дарга бололтой юм аа. Үүдэн дээр тааралдсан хүмүүс бушуухан гар сунган мэндчилж, Та сайн байна уу. Ажил төрөл тань сайн л биз дээ гэцгээн толгой дохиод сүйд болцгоож байна. Дээшээ гарч очоод өрөө онгойлгож байна. Намынхаа байранд тусгай өрөөнд залардаг гэж бодохоор тийм ч жижиг гар биш болж таараад байгаа юм. Дараа нь зүүдлээгүй үедээ зурагтын дэлгэцээр л харж суудаг том том дарга нартай шинэхэн засаг, төртэй хэрхэн харилцах, Оюу толгой, Таван толгойгоос орж ирэх толгой эргэмээр их мөнгөний хуваарилалт, ашиг орлогоос нь хүртэх хувь хэмжээний талаар ч яриад байх шиг. Намынхаа нөлөө бүхий даргатай ухаан санаанд багтамгүй их мөнгө, ашиг орлогын талаар дорвитойхон ярилцаж байгаагаас үзвэл би гэдэг хүн чинь энэ намдаа их л том хүн бололтой юм. Харин их удалгүй зүүдний минь цаг хугацааны логик алдагдаж, нэг мэдсэн чинь би оргилуун дарс шимсэн шигээ тансаг идээ будааны дунд сууж байх юм. Янз нь шинэ жилийн баяр болж байгаа бололтой. Энд, тэнд дарсны бөглөө пид пад хийн бүлт бүлт үсрээд л. Би ч харин нэг шагналд даруулж өгч байна аа. Оны шилдэг залуу улстөрч, Оны шилдэг эдийн засагч гээд л. Тэр наадмын хамгийн гол хүндтэй хүн нь болчихсон, хүн бүр л ирж гар бариад, үнсэж үнгээд сүйд болж байна. Нүд гялбам ганган тансаг хувцасласан ноёд, хатагтай нарын дундаас нэгэн хижээл насны барзгардуу эр Ийм тансаг, чамин ёолк насандаа ч үзсэнгүй гээд шогшроод байх юм. Тэгсэн чинь живэр сахалтай дунд эргэм насны намхавтар эр оргилуун дарстай хундага барьсаар ширээ сүлжин явж ирээд Танд баяр хүргэе. Би танд ахын хувиар нэг зүйл аминчлан хэлэх гэсэн юм.Өнөөдөр инээсэн бүхэн нөхөр биш, уурласан бүхэн дайсан биш шүү. Хүчтэй нь биш, өстэй нь илүү аюултай гэдгийг санаж яваарай гэж хэлээд мушиймар болж байна. Энэ үдэш хүн бүр надад хошуу дэвсээд, болж л өгвөл үнсэж үнгэчих гээд байгаа болохоор хашир хүний хувьд зөвлөгөө өгч яваа нь тэр байх л даа. Тэгж байтал алдарт П.И.Чайковскийн хөгжим эгшиглэж, танхим тэр аяараа найган эргэлдэх мэт вальс бүжгэнд умбаж гарлаа. Цасан цагаан цээжээ ил гаргасан үлгэрийн юм шиг үзэсгэлэнт хүүхнүүд надтай вальс бүжиглэхээр уралдан урьцгааж байна. Нэгэн сайхан бүсгүйтэй үүлэн дээр хөвж яваа юм шиг л эргэлдэн бүжиж явтал хажуунаас нэг юм нудраад авах шиг боллоо. Хөл зөрөөд хамтран бүжиглэгч маань санаандгүй ёворчихов уу даа хэмээн бодтол эхнэр минь сэрээсэн байж л дээ. Сэрмээргүй сайхан зүүдэндээ харамсаад Яагаад сэрээчихэв ээ, сайхан зүүд зүүдэлж байхад гэвэл Амандаа бувтнаж юм үглээд унтуулахгүй юм гэх нь тэр. Ингээд л үүр цүүрээр сэрчихээд, гайхмаар сонин зүүдээ манаж, өглөө болтол хэвтсэн юм. Зүүд зөнтэй л байдаг даа гэсэн шүү бодсоор ажилдаа ирэв. Намын залуу боловсон хүчнүүд ээ гэж Зүүд зөнтэй байдаг гэж үнэн юм аа. Миний зүүдэлсэн гайхмаар адал явдалтай зүүд сүүлийн хэд хоногт амьдрал дээр биеллээ олж байгаа гэдэг нь жигтэй. МАХН ганцхан өдрийн дотор 300-гаад шинэ залуу боловсон хүчнээр эгнээгээ тэллээ. Шинэхэн дэд сайд нар хүслийг нь хангагч чандмань эрдэнэ болсон алба ажлаа хүлээж авлаа гээд л. МАХН-д гишүүнчлэлээ сэргээсэн зарим нэг нь Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлагийн даргаас эхлээд энд тэндхийн хурган даргын суудал нэхэж, дарга нараа шахаанд оруулж эхэлсэн сурагтай. Ер нь тэгээд хэн хаашаа нүүдэллэж, ямар тооцоогоор нам сэлгэн харайлгах нь хувь хүний асуудал хэдий ч зөөлөн суудалд санаархаж, зүс бууруулсан тэдэнд Хэрээ хэрээнийхээ л зүг ниснэ гэсэн үг л хамгийн сайн тохирох биз. Хөрөнгө, санхүүгээ сайжруулж, аж амьдралын элдэв асуудлаа зохицуулахаар МАХН-ыг бараадсан тэд Энэ цаг үед үүнээс илүү мэргэн сонголт үгүй хэмээн ханцуй дотроо залбирцгааж байгаа. Ер нь энэ намыг бараадсан шинэ цэргүүд өнөөдөртөө бол Бэрс гарах том төлөвлөгөөтэй дайчин хүүхдүүд л байгаа. Бэрс гарах уу хүү байсаар идүүлэх үү гэдгийг нь амьдрал аяндаа тэдэнд харуулаад өгнө. Ямартай ч МАХН-ыг бараадсан албан тушаалын сонирхолтой шинэ гишүүд аль нэгэн томилгооны сураг ажиг сонссон ч байж магадгүй. Лавшруулаад, дөмөгхөн атгаад авахыгаа тэд сайн мэдэж байх учиртай. Ашиг сонирхлоороо нэгдсэн нөхөд зуу зуугаараа сэм нийлж, нам хуйвалдсаар МАХН-ыг бараадлаа. Тэдний хувьд ажил нь ч ер нь жигдэрчих шиг л боллоо. Сэрүүн хэрнээ зүүдлээд ч байх шиг хаашаа янзын өдөр вэ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 67 дугаар чуулганы үеэр зарим улсын төр засгийн тэргүүн нартай хоёр талын уулзалтууд хийж буй билээ. Өнөөдөр (9 дүгээр сарын 26) Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж Швейцарын Холбооны Улсын Ерөнхийлөгч, хатагтай Эвелин Видмер-Шлумпфтай уулзав. Уулзалтын эхэнд Швейцарын Ерөнхийлөгч Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид хандан Тантай уулзах завшаан тохиосонд баяртай байна гээд Монгол Улс дахь хүний эрх, ардчиллын талаар танилцуулахыг хүслээ. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хэлэхдээ Энэ жил Монгол Улсад парламентын сонгууль болсон. Манай парламент өмнөх сонгуулиар 3 эмэгтэй гишүүнтэй байсан бол энэ удаа 9 болж нэмэгдсэнд эмэгтэй улстөрчдийг дэмжигчийн хувьд баяртай байгаа. Сонгуулийн үр дүнд олон намаас бүрдсэн эвслийн Засгийн газар байгуулагдан УИХ-аар мөрийн хөтөлбөрөө батлуулаад ажиллаж байна. Тун удахгүй арваннэгдүгээр сард орон нутгийн сонгууль болно. Ардчилсан хувьсгал өрнөсөн тэртээх жилүүдээс хойш багагүй хугацаа өнгөрсөн бөгөөд бид ардчиллыг улам бэхжүүлэхийн төлөө олон сорилт бэрхшээлийг туулан урагшилж байна. Монгол Улс 23 жилийн өмнө ардчилсан хувьсгалыг эхлүүлж тодорхой амжилтад хүргэсэн бол өдгөө төлөөллийн ардчиллаас шууд ардчилалд шилжиж иргэдээ улам эрх мэдэлтэй болгох, орон нутагт төсвийн эрх мэдлийг шилжүүлэхийг зорьж тодорхой алхмуудыг шат дараатай хэрэгжүүлж байна. Швейцарь Улс бол шууд ардчиллыг хэрэгжүүлсэн маш сайн туршлагатай улс. Танай улсаас энэ чиглэлийн тэргүүлэх эрдэмтэн судлаачид монголд зочилж иргэдтэй маань уулзаж, ардчиллын үнэ цэнэ, үнэт зүйлийг улам бүр дэлгэрүүлэхийн төлөө хамтран ажиллаж буйд баяртай байна. Мөн Швейцарын хөгжлийн агентлагийн захирал М.Дахинден өнгөрсөн зун манай улсад айлчилж, байгууллагынхаа шугамаар хэрэгжиж байгаа зарим төслийн явцтай танилцсан нь чухал ач холбогдолтой болсон. Цаашид Монгол Улс, Швейцарь Улсын хамт шууд ардчиллыг дэлхий нийтэд сурталчлан олон улсын түвшинд манлайлан оролцож илүү үр дүнд хүргэх болно гэдэгт итгэлтэй байна гэв. Мөн Монгол Улсын эдийн засагт уул уурхайн эзлэх байр суурь үлэмж өсч байгаа энэ жилүүдэд бид иргэдээ улам бүр боловсролтой болгох, мэргэшүүлэх тал дээр ихээхэн анхаарч байгаа. Танай улстай бид боловсролын салбар дахь харилцаагаа илүү өндөр түвшинд хүргэх зорилттой байгаа. Бид Монгол Улсын иргэн дэлхийн шилдэг 30 сургуулийн нэгэнд элсэж чадвал сургалтын зардлыг нь Засгийн газраас даах зэргээр чанартай, мэргэшсэн мэргэжилтэн бэлтгэхэд ихээхэн анхаарч байгаа. Уул уурхайн олборлолт, тус салбар дахь гадаадын хөрөнгө оруулалтын сэдвийн цаана байгаль орчны асуудал, иргэдийн маань эрх ашиг хамгийн түрүүнд байдаг учраас бид дээрх асуудалд маш нухацтай хандах хэрэгтэй болдог хэмээн Ерөнхийлөгч онцлон дурдлаа. Дараа нь хоёр улсын Ерөнхийлөгчид бүс нутаг, олон улсын хэмжээнд хамтран ажиллах асуудлуудын талаар ярилцав. Швейцарын Холбооны Улсын Ерөнхийлөгч уулзалтын төгсгөлд Монгол Улс дахь хүний эрх, ардчиллын салбарт олж буй ололт амжилтад баяртай байна гээд төлөөллийн ардчиллаас шууд ардчиллын хэлбэр лүү шилжиж буй монголын чармайлтыг улам бүр дэмжиж ажиллахаа илэрхийллээ.

Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг Увс аймагт ажиллах үеэрээ аймгийн удирдлагуудаас хүүхдийн цэцэрлэг, стадион хоёрын аль нь чухал вэ гэсэн асуултыг хэд хэдэн удаа асуулаа. Учир нь тус аймагт жилд нэг удаа, өөрөөр хэлбэл, Үндэсний их баяр наадмаар ганц удаа хэрэглэх задгай цэнгэлдэх хүрээлэн бариад хэдийнэ эхэлжээ. Аймгийн төвд 800 хүний суудалтай стадион байсаар байхад бусдыг даган дуурайж 3000 хүний суудалтай стадион барина гэдэг нэн тэргүүний асуудал биш. Нөгөөтэйгүүр энэ нь зураг төсөл, төсөв нь огт хийгдээгүй хэрнээ улсын төсвөөс эхний санхжүүжилт болох 1,3 сая төгрөг авч сууриа цутгажээ. Үүний дээр гүйцэтгэгч компани Арвижих Увс-ынхан энэ өдөр стадионыг бүрэн дуусгахад дахин гурван тэрбум төгрөг шаардлагатай байгаа талаар Засгийн газрын тэргүүнд ярилаа. Хууль зөрчин хийгдсэн энэ төслийн талаар сонссон Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг Хайран мөнгө. Ийм мөнгөөр хүүхдийн таван цэцэрлэг барина. Танай аймагт цэцэрлэгийн хүрэлцээ хангалттай байна уу гэж аймгийн Засаг дарга Э.Цасчихэрээс асууж байлаа. Улаангом хот найман цэцэрлэгтэй. Эдгээрт 2000 гаруй хүүхэд хүмүүждэг. Ер нь бол цэцэрлэгийн насны 3000 хүүхэдтэй, цэцэрлэгийн барилга хүрэлцээгүйгээс 1000 гаруй хүүхэд үеийнхэнтэйгээ хамт байж чадахгүй байгаа. Тус хотод эхний ээлжинд таван цэцэрлэг шаардлагатай байгаа. Үүний дээр тус хотын захиргаа хувийн цэцэрлэг түрээсэлдэг бөгөөд энэ зардалд одоо 27 сая төгрөг яаралтай хэрэгтэй байгаа талаар Улаангом хотын захирагч Ерөнхий сайдын орон нутгийн удирдлагуудтай хийсэн уулзалтын үеэр мэдээлэл өгөөд энэ хөрөнгийг яаралтай шийдэж өгөхийг хүссэн нь дээрх асуултыг дахин тавихад хүргэсэн юм. Иргэдийнхээ өмнө тулгарсан асуудлыг эхний ээлжинд шийдвэрлэдэг, хүн рүү чиглэсэн бодлого барьж ажиллана. Бодлогын өөрчлөлт хийнэ, Шуурхай, шударга ажиллана. Ингэхдээ иргэд, олон түмнээсээ санал авч ажиллаж эхэлсэн гэдгээ Засгийн газрын тэргүүн хэлээд Увс аймгийн Засаг даргыг цэцэрлэг хэрэгтэй юү, стадион хэрэгтэй юү гэдэг санал асуулгыг иргэдийнхээ дунд явуулахыг үүрэг болголоо. Мөн Хархираа амралтын газар руу зам тавих хүсэлтийг орон нутгийн удирдлагууд гаргасан бөгөөд тэдэнд хандаж Засгийн газрын тэргүүн 25 тэрбум төгрөгөөр эхний ээлжинд нуурын хөвөө рүү очих зам тавих уу, дулаан тохилог, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан битүү зах буюу худалдааны төв барих уу гэдэгт зөв харилт олох ёстой гэж Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг хэлээд ажил хий гэхээр өөрсдийнхөө хүслийн жагсаалтыг биш иргэдийн амьдралд шаардлагатай байгаа ажлуудын жагсаалтыг гаргаад тулгамдсан асуудлаас нь эхэлж хийх учиртай гэж орон нутгийн удирдлагуудад анхаарууллаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Ерөнхий Ассамблейн67 дугаар Чуулгандоролцож буй Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж АНУ-даа төдийгүй дэлхийд алдартай хэвлэл мэдээллийн байгууллага болох Тайм сэтгүүлийн газар зочлов. 1923 онд байгуулагдсан, одоо долоо хоног тутам тогтмол 25 сая хувь хэвлэгддэг Тайм сэтгүүл нь дэлхийн есөн бүсийн уншигчдын хүртээл болсон хамгийн нөлөө бүхий хэвлэл юм. Тайм сэтгүүл Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийг 2012 оны онцлох гурван хүний нэгээр нэрлээд байгаа бөгөөд өнөөдөр тус сэтгүүлийн гол хүмүүс болох ахлах редактор Жёоти Тоттман, мэдээллийн албаны дарга Ховард Чуа Йөэн, Олон улсын фото редактор Патрик Витте, редактор Бобби Гош, сэтгүүлч Ишаен Тароор, гүйцэтгэх редактор Радика Жонес, Sport illustrated-ийн редактор Терри, МакДоналд, эрхлэгч Марта Нельсон, Олон улсын редактор Жим Фредрик, редактор Рик Стенгел нар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчтэй уулзан чөлөөт ярилцлага зохион байгууллаа. Тэд Монгол орны өнөөгийн улс төр, эдийн засаг, ялангуяа уул уурхай, түүх, соёлын талаар асууж дэлгэрэнгүй хариулт авав. Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн НҮБ-ын чуулганд хэлсэн үг, ялангуяа авлигын асуудлаар баримталж буй бодлогын тухайд нухацтай ярилцаж санал солилцов. Дараа нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Уолл Стрийт Жоурнал (Wall Street Journal)-ын редакцийн урилгыг хүлээн авч тус сэтгүүлд зочлон ярилцлага өглөө.